W minionym sezonie 2009/2010 światowe zbiory nasion i owoców 10 głównych roślin oleistych (soi, rzepaku, bawełny, słonecznika, orzeszków ziemnych, ziaren palmowych, kopry, sezamu, lnu i rącznika) były bardzo wysokie; wyniosły 436,6 mln t i były o 10,9% większe niż w sezonie poprzednim.Tak znaczny wzrost był wynikiem rekordowo wysokich zbiorów soi u kluczowych jej producentów, tj. w krajach Ameryki Północnej i Południowej. Zbiory tej najważniejszej rośliny oleistej w skali świata (258,9 mln t) były o 22,5% większe niż w poprzednim sezonie. Zbiory rzepaku wzrosły znacznie mniej (o 2,8% do 60,0 mln t), bowiem – przy dużym wzroście zbiorów w UE-27 i Chinach – nastąpił ich znaczny spadek w Kanadzie i na Ukrainie. Zbiory słonecznika zmalały (o 9,8% do 31,3 mln t). Ich spadek nastąpił u wszystkich głównych producentów: w Rosji, UE-27, na Ukrainie i w Argentynie.
Mimo bardzo dużych zbiorów spadki cen nasion oleistych i produktów ich przerobu w sezonie 2009/2010 (lipiec/czerwiec) były relatywnie niskie, znacznie mniejsze niż w sezonie poprzednim. Zadecydował o tym utrzymujący się wysoki popyt na surowce oleiste. Przeciętne ceny amerykańskiej soi (427 USD/t, cif Rotterdam) i europejskiego rzepaku (400 USD/t, cif Hamburg) były odpowiednio o 5% i 11% niższe niż w sezonie poprzednim. Za oleje: sojowy (897 USD/t, fob ex-mill Holandia) i rzepakowy (895 USD/t, fob ex-mill Holandia) płacono odpowiednio o 6% i 10% mniej. Ceny śrut: sojowej (385 USD/t, Argentyna, cif Rotterdam) i rzepakowej (205 USD/t, fob ex-mill Hamburg) były odpowiednio o 1% i 2% niższe. Łączny spadek cen surowców oleistych w dwóch ostatnich sezonach był jednak bardzo znaczący, lecz nadal ich poziom pozostaje istotnie wyższy niż w pierwszej połowie mijającej dekady.
Niewiele niższe zbiory rzepaku w Europie i na świecie. Z wstępnej oceny wynika, iż w sezonie 2010/2011 światowe zbiory nasion oleistych wyniosą 439,5 mln t i będą o 2,9% większe niż w sezonie poprzednim. Przy dużym spadku produkcji soi oraz mniejszym rzepaku, kopry, sezamu i lnu, spodziewany jest wzrost zbiorów słonecznika, bawełny, orzeszków ziemnych, ziaren palmowych oraz rącznika. Światowe zbiory soi będą prawdopodobnie o 5,1% mniejsze w porównaniu z rekordowo wysokimi w sezonie 2009/2010. Zbiory w USA (91,0 mln t), Brazylii (66,5 mln t) i Argentynie (51,0 mln t) mogą obniżyć się odpowiednio o 0,5%, 2,0% i 6,1%. Po raz kolejny zmaleją też zbiory soi w Chinach (o 4,8% do 13,8 mln t). Spadek zbiorów rzepaku w skali globalnej będzie prawdopodobnie niewielki (o 0,2% do 59,9 mln t). Niższa produkcja, szczególnie w Chinach, a także w UE-27 i na Ukrainie, powinna być znacząco zrekompensowana przez duży wzrost zbiorów rzepaku w Kanadzie oraz mniejszy w Indiach, Australii, USA i Rosji.
W UE-27 plantacje rzepaku przezimowały dość dobrze, jednak zbiory będą prawdopodobnie niższe w porównaniu z bardzo wysokimi ubiegłorocznymi. Szacowane są wstępnie na poziomie 20,8 mln t, o 3,6% niższym niż przed rokiem. Areał uprawy (6,7 mln ha) jest o 4,2% większy, lecz jest mało prawdopodobne, by plony rzepaku były równie wysokie jak przed rokiem. Obecnie ocenia się, iż w skali całej Unii wyniosą średnio 3,10 t/ha wobec 3,36 t/ha w roku poprzednim i 3,08 t/ha przed dwoma laty. Niższe zbiory spodziewane są u trzech kluczowych jego producentów: w Niemczech (o 7,3%), we Francji (o 8,6%) i w Polsce (o 6-10%). W Wielkiej Brytanii zajmującej czwartą lokatę w produkcji rzepaku, przewidywany jest niewielki wzrost zbiorów (o 1,1%).
Dr inż. Ewa Rosiak / Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy (IERiGŻ-PIB)Biuletyn Informacyjny ARR / Lipiec 2010
