Plantatorzy, Plantacje

1. Chciałbym zacząć handel świeżymi owocami i warzywami. Jakie wymagania muszą spełniać te produkty?

Z dniem przystąpienia Polski do Unii Europejskiej producenci zobowiązani są do przestrzegania przepisów wspólnotowych odnoszących się m.in. do świeżych owoców i warzyw, w tym:

* rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy dotyczące niektórych produktów rolnych ("rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku") (Dz. U. L 299 z 16.11.2007, str. 1 – 149, z późn. zm.),
* rozporządzenia Komisji (WE) nr 1580/2007 z dnia 21 grudnia 2007 r. ustanawiającego przepisy wykonawcze do rozporządzenia Rady (WE) nr 2200/96, (WE) nr 2201/96 i (WE) nr 1182/2007 w sektorze owoców i warzyw (Dz. U. L 350 z 31.12.2007, str. 1 – 57, z późn. zm),
* rozporządzenia Komisji (WE) nr 1221/2008 z dnia 5 grudnia 2008 r., zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1580/2007 ustanawiające przepisy wykonawcze do rozporządzenia Rady (WE) nr 2200/96, (WE) nr 2201/96 i (WE) nr 1182/2007 w sektorze owoców i warzyw w zakresie norm handlowych (Dz. U. UE L 336 z 13.12.2008, str.1).

Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1580/2007 wybrane gatunki świeżych owoców i warzyw muszą spełniać szczegółowe normy handlowe , zamieszczone w załączniku przedmiotowego dokumentu. W przypadku pozostałych gatunków świeżych owoców i warzyw, dla których nie określono szczegółowych norm, rozporządzenie Komisji (WE) nr 1580/2007 przewiduje stosowanie ogólnej normy handlowej , stanowiącej załącznik do niniejszego aktu prawnego.

Zgodnie z art. 113a ust.3 rozporządzeniem Rady (WE) nr 1234/2007, właściciel produktów sektora owoców i warzyw oraz przetworzonych owoców i warzyw objętych normami handlowymi może wystawiać te produkty, oferować je na sprzedaż, dostarczać je i wprowadzać do obrotu na terenie Wspólnoty wyłącznie zgodnie z tymi normami i jest odpowiedzialny za zapewnienie takiej zgodności.

2. Chciałbym zacząć handel świeżymi owocami i warzywami. Jakie obowiązki spoczywają na handlowcu w związku z rozpoczęciem takiej działalności? Czy takie produkty podlegają kontroli Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS)?

Zgodnie z ustawą z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu oraz rynku suszu paszowego (Dz. U. z 2008 r. nr 11, poz.70 – z późn. zm.), handlowcy owoców i warzyw mają obowiązek przekazywania następujących informacji do właściwego miejscowo, wojewódzkiego inspektora JHARS:
* nazwy i adresu handlowca,
* rodzaju i zakresu prowadzonej działalności,
* wyrażonej w kilogramach ilości owoców i warzyw wprowadzanych do obrotu w poprzednim roku kalendarzowym, w rozbiciu na gatunki oraz obrót hurtowy i detaliczny, w terminie do końca pierwszego kwartału roku następnego.

Z obowiązku przekazywania ww. informacji zwolnieni są handlowcy, którzy w poprzednim roku kalendarzowym wprowadzili do obrotu lub dokonali przewozu świeżych owoców i warzyw w ilości nieprzekraczającej 100 tys. kilogramów.
IJHARS przeprowadza urzędowe (wyrywkowe) kontrole świeżych owoców i warzyw znajdujących się w obrocie na terenie kraju.

3. Chciałbym zacząć handel świeżymi owocami i warzywami sprowadzonymi z krajów trzecich. Jakie wymagania muszą spełniać świeże owoce i warzywa w tym przypadku? Czy świeże owoce i warzywa sprowadzone spoza / wywożone z Unii Europejskiej podlegają kontroli IJHARS?

Świeże owoce i warzywa, zarówno te wywożone ze Wspólnoty jak i przywożone na teren Unii Europejskiej, muszą spełniać wymagania określone przepisami unijnymi. Wymagania, jakości handlowej dla świeżych owoców i warzyw przeznaczonych na handel z krajami trzecimi (tj. nienależącymi do UE) są identyczne jak dla świeżych owoców i warzyw wprowadzanych do obrotu na rynku wspólnotowym.
Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS) przeprowadza kontrole świeżych owoców i warzyw objętych wymaganiami wspólnego rynku, przeznaczonych na import lub eksport do krajów trzecich, po zgłoszeniu przez przedsiębiorcę, do właściwego miejscowo inspektoratu JHARS, zamiaru wywozu z UE do krajów trzecich lub przywozu świeżych owoców i warzyw na teren UE.

IJHARS nie przeprowadza kontroli świeżych owoców i warzyw przeznaczonych na potrzeby przetwórstwa przemysłowego, przeznaczonych na paszę dla zwierząt lub innych celów nieżywnościowych.

Po przeprowadzeniu kontroli wydaje się jeden z niżej wymienionych dokumentów:
* Świadectwo zgodności ze wspólnotowymi normami handlowymi dla świeżych owoców i warzyw – jeżeli produkty spełniają wymagania określone w normach,
* Protokół niezgodności ze wspólnotowymi normami handlowymi dla świeżych owoców i warzyw – jeżeli produkty nie spełniają wymagań określonych w normach.

4. Pragnę rozpocząć proces paczkowania świeżych owoców i warzyw oraz wprowadzać te produkty na rynek. Czy muszę zgłosić ten fakt do Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS)? Jakie wymagania powinny spełniać takie produkty?

Świeże owoce i warzywa, dla których ustanowiono szczegółowe normy jakości handlowej oraz ogólną normę handlową muszą spełniać wymagania określone przepisami UE również w przypadku ich opakowania. Opakowania zawierające świeże owoce i warzywa objęte wymaganiami wspólnotowymi, powinny być oznakowane zgodnie z normami przywołanymi w unijnych aktach prawnych.

Każdy handlowiec który wprowadził do obrotu lub dokonał przewozu świeżych owoców i warzyw (objętych normami unijnymi) w ilości przekraczającej 100 tys. kilogramów w poprzednim roku kalendarzowym, ma obowiązek przekazywania stosownych informacji do właściwego miejscowo, wojewódzkiego inspektora JHARS (patrz pytanie 2).

Należy zaznaczyć, że wymagania określone w normach handlowych przyjętych przepisami prawa wspólnotowego dotyczą wyłącznie świeżych owoców i warzyw dostarczanych konsumentowi w całości ( nie poddanych obróbce, obieraniu, szatkowaniu itd.).

Opakowania zawierające owoce i warzywa poddane obróbce (np. obrane, krojone), powinny zostać oznakowane przede wszystkim zgodnie z następującymi aktami prawnymi:
* ustawą z dnia 21 grudnia 200 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2005 r., nr 187, poz.1577 – z późn. zm.),
* rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych (Dz. U. nr 137, poz. 966 – z późn. zm.),
* rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu znakowania niektórych grup i rodzajów artykułów rolno-spożywczych kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej (Dz. U. Nr 83, poz. 772),
* ustawą z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji (Dz. U. nr 169, poz. 2441 – z późn. zm.),
* ustawą z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. nr 171, poz. 1225 – z późn. zm.).

Ponadto, wszystkie towary paczkowane powinny spełniać wymagania (również odnośnie znakowania) określone w niżej przytoczonych aktach prawnych:
* ustawie z dnia 7 maja 2009 r. o towarach paczkowanych (Dz. U. nr 91, poz. 740 – z późn. zm.),
* rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2009 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących oznakowań towarów paczkowanych (Dz. U. nr 122, poz. 1010).

5. Czy normy jakościowe obejmują badania fitosanitarne w handlu w unii europejskiej?

Normy jakościowe dla świeżych owoców i warzyw, przywołane w rozporządzeniu (WE) nr 1580/2007, dotyczą wyłącznie wymagań w zakresie jakości handlowej.
Jakość handlowa to cechy artykułu rolno-spożywczego dotyczące jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych i mikrobiologicznych w zakresie technologii produkcji, wielkości lub masy oraz wymagania wynikające ze sposobu produkcji, opakowania, prezentacji i oznakowania, nieobjęte wymaganiami sanitarnymi, weterynaryjnymi lub fitosanitarnymi.

Kwesta badań fitosanitarnych wykracza poza zakres kompetencji IJHARS. W celu uzyskania informacji na temat dokumentów i badań fitosanitarnych należałoby zwrócić się do Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa.

6. Czy przepisy prawne określają wymagania w zakresie przechowywania świeżych owoców i warzyw?

W odniesieniu do świeżych owoców i warzyw obowiązujące akty prawne nie określają szczegółowych wymagań dotyczących warunków przechowywania tych artykułów. Warunki przechowywania owoców i warzyw powinny zapewniać utrzymanie ich właściwej jakości handlowej.

Szczegółowe informacje na temat parametrów przechowywania dostępne są w literaturze fachowej. Materiałem pomocniczym mogą być zalecane warunki przechowywania i transportu owoców i warzyw opracowane na podstawie zaleceń wydanych przez Narodowy Instytut Świeżych Produktów, 440 market Towers, 1 nine Elms Lane London, SW 8 5 NN.

7. Gdzie należy szukać aktów prawnych?

Akty prawne można znaleźć m.in. przy pomocy następujących wyszukiwarek internetowych:
http://isip.sejm.gov.pl/prawo/index.html
http://eur-lex.europa.eu/RECH_naturel.do

Źródło: Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych
http://www.ijhar-s.gov.pl